Pierwsza część debaty była poświęcona problemom i zadaniom regionów w sytuacji wojny za naszą wschodnią granicą.  Jak podkreślał Marek Malinowski, to posiedzenie było szczególne.

– Od kilku miesięcy trwa wojna u naszych wschodnich sąsiadów, a Polska dla wielu ukraińskich uchodźców stała się schronieniem. To postawiło przed samorządami nowe wyzwania, nowe problemy, zwłaszcza dotyczy to samorządów przygranicznych – mówił członek zarządu. – Dlatego warto rozmawiać, próbować znaleźć rozwiązania i korzystać z doświadczeń innych samorządów – dodał.   

Pomoc uchodźcom

Województwa lubelskie i podkarpackie bezpośrednio graniczą z Ukrainy. To właśnie te regiony były pierwszym przystankiem uchodźców z ogarniętego wojna kraju.

– W trakcie dzisiejszych obrad chcemy dokonać bilansu podjętych działań i zastanowić się nad problemami, które przed nad nami stoją z perspektywy krajowej i regionalnej. Skutki wojny powodują szereg wyzwań, przed którymi stanęło nie tylko państwo polskie, ale również samorządy – m.in. mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek informował, że wśród uchodźców znalazło się ok. 700 tys. dzieci, które wymagały „zaopiekowania edukacyjnego”, i tę opiekę otrzymały w polskim systemie edukacyjnym.

– My nie jesteśmy od tego, żeby przejmować dzieci ukraińskie, my jesteśmy od tego, żeby zaopiekować się nimi na czas pobytu – mówił minister i dodał, że jest to konieczne dla odbudowy społeczeństwa ukraińskiego po zakończonej wojnie. 

Z kolei wiceminister Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, pełnomocnik rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy, poruszył kwestie dotyczące systemowego oraz finansowego wsparcia regionów na rzecz udzielania pomocy uchodźcom z Ukrainy.

– W szczycie polsko-ukraińską granicę przekraczało dziennie ponad 140 tys. uchodźców. Polska nie powinna mieć żadnych kompleksów w kwestii przyjmowania uchodźców. W Polsce mamy dziś ok. 1 mln 300 tys. uchodźców. Z ponad 600 tys. osób w bazie PESEL, ponad 450 tys. z nich podjęło legalnie pracę w Polsce. Ukraińcy pracują na polski sukces gospodarczy, na wzrost PKB. Uszczelniliśmy system, w ramach którego Ukraińcy dostają świadczenia, tak aby nie dochodziło do nadużyć – zaznaczył wiceminister Szefernaker.

Słowa wdzięczności do samorządowców i wszystkich Polaków skierował Konsul Generalny Ukrainy w Lublinie Artem Valakh.

– Dziękuję wszystkim za pomoc: urzędom, organizacjom pozarządowym i wolontariuszom. Wszystkie dzieci ukraińskie to dzieci wojny, a takich dzieci jest ponad 7 mln. Musimy bronić swój kraj, bo jak nie będzie wojny na Ukrainie, to będzie w Niemczech. Jeszcze raz bardzo dziękuję wszystkim Polakom za okazaną pomoc – mówił dyplomata.

Nowa perspektywa finansowa

Druga część posiedzenia została poświęcona nowej perspektywie unijnej (2021-2027) i możliwościach, jakie daje samorządom. Obecnie trwają negocjacje nowych programów regionalnych, tak aby można było, jak najszybciej uruchomić przyjmowanie wniosków na dofinansowanie projektów.

– To ogromnie ważna dyskusja, zwłaszcza że konsekwencje wojny wpływają negatywnie na gospodarkę i finanse samorządów. Nadzieją napawa to, że negocjacje przyspieszają i wszystko wskazuje na to, że po nowym roku ruszą pierwsze konkursy – podkreślał Marek Malinowski.

O tym, że to jak najszybsze zakończenie negocjacji i uruchomienie funduszy jest priorytetem, informował też Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Grzegorz Puda. I dodał:

 – 30 czerwca zakończono rozmowy i Komisja Europejska zatwierdziła strategię inwestycyjną o wartości blisko 350 mld zł. Ok. 8 mln euro będzie skierowane na finansowanie tzw. „zielonych” inwestycji, gdyż musimy uniezależnić się od Rosji, żeby produkować swoją energię. Kierujemy 2 mln euro na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.  

Do dyskusji zostały zaproszone również przedstawicielki Komisji Europejskiej, które zwracały uwagę m.in. na takie kwestie, jak wychodzenie dzieci ze szkół specjalnych do systemu powszechnego, zdobywanie nowych kwalifikacji i umiejętności oraz doskonalenie dotychczasowych.

– Obecnie tylko 20 proc. osób nabywa nowe kwalifikacje czy się przekwalifikowuje. Proszę wykorzystać te możliwości z funduszy EFS (Europejskiego Funduszu Społecznego – przyp.red.) i zaprogramować więcej pieniędzy na podniesienie kwalifikacji. Mamy też kilka kwestii dotyczących rynku pracy czy zaangażowania politycznego w równość płci. Jakakolwiek forma dyskryminacji wyrażona przez gminy i powiaty oznacza zablokowanie funduszy, taka klauzula znajduje się w Umowie Partnerstwa – powiedziała Cinzia Masina, zastępca kierownika działu w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL).

Fundusze Europejskie na lata 2021-2027 to 72,2 mld euro z polityki spójności oraz 3,8 mld euro środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Łącznie to ok. 76 mld euro. Środki zostaną przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne.

Województwo Podlaskie z tej puli ma otrzymać 1,3 mld euro w ramach programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027. Nasz region może również liczyć na wsparcie z Programu Polska Wschodnia, którego budżet to aż 2,64 mld euro.

***
Konwent Marszałków Województw Rzeczypospolitej Polskiej został powołany w 1999 r., wraz z powstaniem samorządów szczebla wojewódzkiego. Jest ciałem opiniodawczo-doradczym Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentującym interesy wszystkich 16 polskich województw.

Do zadań Konwentu należy także inspirowanie społeczności regionalnych, organizacji pozarządowych i pożytku publicznego do podejmowania wspólnych, obywatelskich inicjatyw, mających wpływ na rozwój województw.

Aneta Kursa
red.: Małgorzata Sawicka
fot.: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego