– Prapremiera, w obecności Delibes’a, Gounoda, d’Indy’ego, Masseneta, Offenbacha, Thomasa, Alphonse’a Daudeta i Aleksandra Dumasa syna, poniosła legendarne fiasko, nie ze względu na muzykę wszakże (którą uznano za „dziwaczną”), lecz na szokujący temat i sławetne, niedopuszczalne we Francji „mieszanie gatunków”, które pogłębiało się z każdym kolejnym aktem: entuzjastycznie oklaskiwany po I akcie i otoczony wielbicielami Bizet został na końcu sam na sam ze swoją klęską – pisze Piotr Kmiński w przewodniku „Tysiąc i jedna opera”. – Część prasy domagała się wręcz, by zakazano tego „kastylijskiego wyuzdania”. Opera nie zebrała jednak bynajmniej samych negatywnych opinii (rozentuzjazmowany Theodore de Banville pisał w „Le National” o „boskim języku, wyrażającym trwogi, szaleństwa, niebiańskie tęsknoty istoty ludzkiej, która, ulepiona z błota i błękitu, jest na tej ziemi tylko przechodniem i wygnańcem” i o „orkiestrze przemawiającej niby boży stwórca i poeta”), do tego zaś poczęła szybko przyciągać publiczność, którą zwabiła atmosfera skandalu.

Po śmierci Bizeta świat uznał wielkość „Carmen”. W 1875 roku do głębi wstrząsnęła Czajkowskim, to dla niej Nietzsche zerwał wieloletnią przyjaźń z Wagnerem. W „Poza dobrem i złem” pisał: Bizet, ten ostatni geniusz, któremu objawiła się nowa zwodniczość i krasa, co odkrył cząstkę muzycznego Południa, a pierwszą zasadę swojej estetyki formułuje w ten sposób: to, co dobre, jest lekkie, co boskie delikatnymi bieży stopami.

Do dziś trwa triumfalny pochód „Carmen” przez sceny świata. Grano ją zawsze i wszędzie, pisze Piotr Kamiński, śpiewali ją wszyscy, we wszystkich językach, to od ponad 100 lat archetyp gatunku.

 „Carmen” Georges’a Bizeta na scenę Opery i Filharmonii Podlaskiej powróciła już w piątek 21 października. W tytułowej roli: Agnieszka Rehlis, Iryna Zhytynska, Joanna Krasuska-Motulewicz.