Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów rozpoczęło swoją działalność w 1975 roku. Pierwszym prezesem Zarządu Towarzystwa był prof. Józef Babicz (do 1988 roku). Następnie na prezesa wybrano prof. Michała Gnatowskiego, który kieruje Zarządem do chwili obecnej.

Celem Towarzystwa jest krzewienie nauki i pielęgnowanie kultury, inspirowanie i popieranie badań naukowych oraz gromadzenie wszelkich materiałów naukowych ze szczególnym uwzględnieniem dziejów regionu, jego odrębności językowych i kulturowych. Obecnie Towarzystwo liczy 214 członków.

ŁTN prowadzi działalność naukową, wydawniczą i popularyzatorską. Organizuje seminaria doktoranckie oraz sesje naukowe i popularnonaukowe. Członkowie Towarzystwa podejmują badania naukowe z zakresu historii społeczeństwa i miast regionu, językoznawstwa, socjologii i przyrody. Od blisko 30 lat Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe prowadzi działalność wydawniczą. W tym okresie ukazało się 89 publikacji. Wśród nich znajdują się monografie najstarszych miast regionu: Wizny, Jedwabnego, Szczuczyna, Radziłowa, Stawisk, Łomży, Zambrowa, Kolna, Wysokiego Mazowieckiego, biografie zasłużonych łomżan: rodziny Wagów, Stanisława Antoniego Szczuki, Rajmunda Rembielińskiego, Adama Chętnika, Piotra Bańkowskiego, Stanisława Michałowskiego, Heleny Czernek, Stefanii Karpowicz, Stanisława Dworakowskiego, materiały z sesji i opracowania badań. Od 1989 roku systematycznie wydawane są „Studia Łomżyńskie”. Do tej pory ukazało się 16 tomów. Wszystkie publikacje można na- być w siedzibie Towarzystwa, przy ul. Długiej 13 w Łomży.

ŁTN posiada bibliotekę z bogatym księgozbiorem liczącym obecnie ponad 16 tysięcy woluminów, w tym 1900 zostało ofiarowanych na mocy testamentu prof. Piotra Bańkowskiego. Profesor przekazał Towarzystwu również cenną kolekcję porcelany, obrazów i mebli. Znaczącą część zasobów książkowych ŁTN stanowią starodruki oraz wydawnictwa z XIX i początku XX wieku. Duży zbiór tworzą ponadto książki oraz czasopisma dotyczące Ziemi Łomżyńskiej i Kurpiowszczyzny. Z księgozbioru na co dzień korzystają studenci, nauczyciele oraz inni czytelnicy. ŁTN współpracuje z Polską Akademią Nauk, uczelniami, towarzystwami naukowymi oraz instytucjami kultury w zakresie popularyzowania wiedzy i nauki. (Elżbieta Żegalska, www.4lomza.pl)