Po pierwsze ogólnopolskie sukcesy w maratonie nasi zawodnicy sięgnęli już w okresie przedwojennym. W 1932 roku – 6. miejsce w rozgrywanych właśnie w Białymstoku – Mistrzostwach Polski na tym dystansie zajął Onufry Półtorak z Jagiellonii. Co ciekawe, start i meta tego biegu znajdowały się na Stadionie Zwierzynieckim, a jego trasa prowadziła przez Jurowce do ówczesnej wsi Bacieczki – gdzie był półmetek – i z powrotem.

Jeszcze lepiej, niż na swoim białostockim terenie spisał się wspomniany Onufry Półtorak w dwóch następnych edycjach Mistrzostw Polski w maratonie, rozgrywanych dwukrotnie pod rząd, w 1933 i 1934 roku w Wilnie. Jagiellończyk zdobył wówczas kolejno – srebrny medal i brązowy medal

Złoty medal i antyczny wieniec laurowy

W okresie powojennym doczekaliśmy się w naszym regionie zawodnika, który sięgnął po tytuł mistrza kraju w maratonie, Okazał się nim reprezentant klubu AZS Białystok – Albin Czech. We wspaniałym stylu, zwyciężył on w upalną niedzielę 25 sierpnia 1961 roku na trasie poprowadzonej wokół Krakowa. Na mecie, wzorem antycznych biegaczy, oprócz złotego medalu, udekorowano go również wieńcem laurowym.

_{Albin Czech (AZS Białystok) po zwycięstwie w Mistrzostwach Polski w maratonie w 1961 roku został udekorowany na wzór antycznych biegaczy – wieńcem laurowym. Fot. ze zbiorów autora.}

Ten sam zawodnik, w następnych latach potwierdził swoją przynależność do czołówki polskich maratończyków, gdyż 2-krotnie zajął jeszcze 5. miejsce w Mistrzostwach Polski – w 1962 w Warszawie i w 1964 roku w Łodzi.

Natomiast od lat 70. o tytuły Mistrza Polski w maratonie zaczęto systematycznie rywalizować w Dębnie. Na tej trasie swoje sukcesy zaczął odnosić Józef Stefanowski, biegający w barwach dwóch białostockich klubów – Podlasia i Jagiellonii. W sezonach – 1981 i 1982 zdobył on tam kolejno – srebrny i brązowy medal, co dało mu awans do Reprezentacji Polski.

Od Jagiellonii Białystok do Prefbetu Łomża

Jeszcze w latach 80. „biało-czerwone” barwy zaczęli reprezentować kolejni maratończycy z naszego regionu – Czesław Wilczewski (zawodnik – Jagiellonii i Podlasia Białystok) oraz Henryk Lupa (Juvenia Białystok). Pierwszy z nich szczególnie znakomitą formą wykazał się podczas maratonu rozgrywanego w dalekiej Japonii – 2 lutego 1986 roku w miejscowości Oita. Zajmując wśród kilku tysięcy biegaczy – 2. miejsce, ustanowił on wówczas rekord Polski na tym dystansie, uzyskując wynik – 2 godz. 11 min. 34 sek.

Innym cennym, międzynarodowym sukcesem Czesława Wilczewskiego było uplasowanie się na 9. pozycji podczas Pucharu Europy w maratonie rozgrywanego w 1985 roku w Rzymie. W tym samym sezonie zdobył on także srebrny medal w mistrzostwach kraju.

_{Na trasie biegu czołowi polscy maratończycy z lat 80., w tym – Henryk Lupa z Juvenii Białystok (2 od lewej) i Czesław Wilczewski z Podlasia Białystok (1 z prawej). Fot. ze zbiorów Tadeusza Dziekońskiego.}

Również Henryk Lupa sięgnął po srebro w ogólnopolskiej rywalizacji maratończyków – w 1987 roku w Dębnie. A na międzynarodowej arenie startował on w latach 80. w wielu prestiżowych biegach, w tym w Reprezentacji Polski – w Pucharze Europy i Pucharze Świata.

Ostatnie ogólnopolskie sukcesy podlaskich maratończyków były udziałem zawodników Prefbetu Łomża. W latach: 2014, 2015 i 2017, srebrne medale w mistrzostwach kraju zdobyli kolejno trzej zawodnicy tego klubu – Emil Dobrowolski, Jakub Nowak i Przemysław Dąbrowski.

Przebiegł 347 maratonów

Opisując historię startów podlaskich maratończyków koniecznie trzeba wspomnieć o Tadeuszu Dziekońskim z Białegostoku. Swoją sportową karierę rozpoczynał on w barwach Jagiellonii, a obecnie, mając 71 lat, wciąż jeszcze jest czynnym zawodnikiem, jako reprezentant klubu Juvenia. Może on bowiem pochwalić się przebiegnięciem aż 347 maratonów.

_{Tadeusz Dziekoński z Białegostoku przebiegł w swojej sportowej karierze aż 347 maratonów. Fot. ze zbiorów zawodnika.}

I na koniec prezentujemy „10” najlepszych zawodników w historii Okręgu Podlaskiego w maratonie:

2.11.34 Czesław Wilczewski (Podlasie Białystok) 02.02.1986 Oita

2.12.49 Henryk Lupa (Juvenia Białystok) 07.04.1984 Maassluis

2.13.41 Jakub Nowak (Prefbet Łomża) 14.04.2019 Warszawa

2.13.50 Emil Dobrowolski (Prefbet Łomża) 11.10.2015 Poznań

2.15.02 Józef Stefanowski (Jagiellonia Białystok) 25.04.1982 Dębno

2.15.58 Paweł Ochal (Prefbet Łomża) 13.10.2013 Poznań

2.16.20 Mariusz Kamiński (ZNTK Łapy) 03.03.1996 Vigarano

2.17.22 Mirosław Rudnik (Podlasie Białystok) 19.05.1985 Dębno

2.18.06 Wojciech Orłowski (Juvenia Białystok) 22.03.1986 Szeged

2.19.21 Michał Smalec (Podlasie Białystok) 10.10.2010 Poznań

Jerzy Górko