Dodana: 22 sierpień 2020 14:24

Zmodyfikowana: 22 sierpień 2020 14:43

100. rocznica Bitwy Białostockiej

22 sierpnia 1920 r. żołnierze 1 pułku piechoty Legionów rozpoczęli natarcie na okupowany przez Sowietów Białystok. W setną rocznicę walk, w sobotę (22.08), pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego w Białymstoku odbyły się uroczystości, podczas których wieniec w imieniu marszałka Artura Kosickiego oraz Zarządu Województwa Podlaskiego złożyła Wiesława Burnos.

Ilustracja do artykułu 100. rocznica Bitwy Białostockiej (53 of 37).jpg

Bitwa o Białystok to jedna z najważniejszych bitew wojny polsko-bolszewickiej, która zdecydowała o ostatecznej klęsce nieprzyjaciela. 22. sierpnia 1920 r. pod Białymstokiem jedna z bolszewickich armii została rozbita przez jedną zaledwie brygadę piechoty. Polscy żołnierze odnieśli druzgocące zwycięstwo nad kilkukrotnie liczniejszym wrogiem.

Sobotnie uroczystości upamiętniajace te wydarzenia rozpoczęły się w południe gromadząc pod pomnikiem Marszałka Piłsudskiego przedstawicieli władz rządowych, samorządowych i miejskich, a także parlamentarzystów i mieszkańców Białegostoku. Było wciągnięcie flagi na maszt i odśpiewanie Hymnu Narodowego. Zgromadzeni wysłuchali Apelu Poległych, po którym wystrzelono salwę honorową. Uroczystości zakończyło złożenie kwiatów pod Pomnikiem Piłsudskiego oraz defilada wojskowa.

fot. i tekst: Małgorzata Sawicka

 

***

Po zwycięskiej Bitwie Warszawskiej 15 sierpnia 1920 r. oddziały Wojska Polskiego prowadziły pościg za wycofującymi się rozbitymi siłami Armii Czerwonej. Dnia

W wyniku rozpoczętej 16 sierpnia polskiej kontrofensywy znad Wieprza wojska sowieckiej 16 Armii zostały okrążone i zaczęły wycofywać się w kierunku Białegostoku. 1 Dywizja Piechoty Legionów, w której w skład wchodził 1 pułk piechoty Legionów, miała za zadanie zamknąć bolszewikom drogę ucieczki zdobywając w błyskawicznym tempie Białystok będący jedną z bram na wschód.

Wojsko Polskie zanim dotarło do granic Białegostoku przeszło szlak 261 km. Nocą 21 sierpnia Polacy mieli za sobą zwycięskie starcia z bolszewikami, w wyniku których odzyskano Drohiczyn, Boćki oraz Bielsk Podlaski.

Oddziały 1 pułku piechoty Legionów rozpoczęły natarcie o 5 nad ranem. W pierwszych godzinach walk Polacy opanowują całe miasto odpierając ataki dwóch sowieckich pociągów pancernych. Jednak Sowieci otrzymali wsparcie zwartych oddziałów wycofujących się spod Warszawy w wyniku czego polscy żołnierze porzucili jeden ze zdobytych pociągów.

Wojsko Polskie utrzymywało pozycje w Starosielcach. Gdy załamała się obrona legioniści zaczęli się wycofywać. Jednak odważna i bohaterska postawa kpt. Józefa Marjańskiego, dowódcy I batalionu 1 pułku piechoty Legionów, który zamiast odwrotu sam wyrwał się do natarcia, wpłynęła na morale jego żołnierzy, którzy ruszyli z kontrofensywą.  Bolszewicy rozpoczęli odwrót.

Legioniści usiłowali również zorganizować obronę na Skorupach, gdzie pod wpływem kolejnego natarcia Armii Czerwonej dowództwo I Dywizji Piechoty Legionów wycofało się pod osłoną oddziałów kpt. Marjańskiego, który poległ.

Przed zmierzchem ruszyło ostatnie polskie przeciwnatarcie, które przesądziło o ostatecznym zwycięstwie i poddaniu się bolszewików.

Bitwa Białostocka pociągnęła za sobą straty po obu stronach konfliktu. Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, zaś Armia Czerwona ponad 800 zabitych i rannych oraz 8,2 tys. żołnierzy agresora dostało się do polskiej niewoli. Wśród łupów wojennych zdobytych przez polskich żołnierzy były trzy pociągi, samolot, 22 działa oraz 147 karabinów maszynowych.

Wydarzenie upamiętniane jest od 5 lat w ramach rekonstrukcji bitwy organizowanej na ulicach Białegostoku. Jest również pomnik upamiętniający 16 mieszkańców, przedstawicieli czterech wyznań, zamordowanych przez bolszewików 20 sierpnia 1920 roku, w przededniu wycofania się przez nich z miasta. W centrum Białegostoku jest ulica nosząca imię kapitana Józefa Marjańskiego.

Cezary Rutkowski

Logo serwisu Twitter Logo serwisu Facebook