Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju.

Rangę Pomnika Historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Z każdym rokiem, lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie powiększa się.

 Znajdują się na niej obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Do elitarnego grona Pomników Historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.

Nowe Pomniki Historii:

„Białystok – zespół kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla i św. Rocha” (woj. podlaskie)

„Bóbrka – najstarsza kopalnia ropy naftowej” (woj. podkarpackie)

„Brzeg – Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi – nekropolią Piastów” (woj. opolskie)

„Dobrzyca – zespół pałacowo-parkowy” (woj. wielkopolskie)

„Gdańsk- Stocznia Gdańska, miejsce narodzin Solidarności” (woj. pomorskie)

„Oblęgorek – pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową” (woj. świętokrzyskie)

„Olesno – kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny” (woj. opolskie)

„Przemyśl – zespół staromiejski” (woj. podkarpackie)

„Przemyśl – Twierdza Przemyśl” (woj. podkarpackie)

„Pułtusk – kolegiata pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie” (woj. mazowieckie)

„Rytwiany – pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu” (woj. świętokrzyskie)

„Stary Sącz – zespół staromiejski wraz z klasztorem Sióstr Klarysek” (woj. małopolskie) 

 „Wiślica – zespół kolegiaty pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja oraz grodzisko” (woj. świętokrzyskie)

„Włocławek – katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny” (woj. kujawsko-pomorskie) 

Narodowy Instytut Dziedzictwa koordynuje realizację procedury występowania z wnioskiem do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie uznania przez Prezydenta RP zabytku nieruchomego za Pomnik Historii. NID wydaje opinię co do zasadności uznania obiektu za Pomnik Historii oraz przygotowuje projekt rozporządzenia Prezydenta RP wraz z uzasadnieniem i załącznikiem graficznym. Instytut monitoruje także ich stan, a poprzez organizację corocznych Spotkań Opiekunów Pomników Historii promuje i buduje ich silną markę. NID jest także właścicielem oficjalnego logotypu Pomnika Historii.

***
Powstanie zespołu kościoła pw. Chrystusa Króla i św. Rocha jest związane z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Nowa świątynia powstała jako wotum za wolność ojczyzny i zwycięstwo nad bolszewikami w 1920 roku. Jest to obiekt wyjątkowy w skali kraju, zarówno pod względem artystycznym, jak i naukowo-historycznym. Zespół kościoła zachował swoją pierwotną kompozycję przestrzenną, jest obiektem jednorodnym stylistycznie i dziełem wybitnych artystów. Stanowi niezwykle cenny i unikatowy przykład znakomitego powiązania tendencji stylistycznych żywych w architekturze okresu międzywojennego.

Kościół powstał w wyniku rozpisanego w 1926 r. konkursu. Do realizacji przyjęto projekt Oskara Sosnowskiego – założyciela Zakładu Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej, badacza i inwentaryzatora polskiego budownictwa i  architektury, restauratora zabytków. Oprócz projektu kościoła, jego otoczenia i domu parafialnego (plebanii) Sosnowski wykonał plan rozmieszczenia ołtarzy i innych elementów wyposażenia we wnętrzu świątyni. Budowę kościoła rozpoczęto w 1931 r., w 1946 r. nastąpiła jego konsekracja, ale prace wykończeniowe ciągnęły się przez kolejne lata.

źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa